Przystanek... Jurandów :) - część 2

Dzisiaj trochę informacji o historii mojej dzielnicy :)

"Jurandów jest bardzo stara osadą o czym świadczy odkrycie osady kultury łużyckiej na terenie dzisiejszego szpitala, w której znaleziono fragmenty ceramiki, ślady półziemianek, a także cmentarzysko. Następnie istniała tutaj osada wczesnośredniowieczna datowana na IX-XII w. W trakcie badań archeologicznych odkryto bliżej nieokreślony fragment murowanej budowli – być może była to cylindryczna wieża obronna.

Jurandów już jako wieś powstał prawdopodobnie w 1. poł. XIII w., w okresie przedlokacyjnym. W dokumentach po raz pierwszy pojawił się dopiero w połowie kolejnego stulecia. Wieś była zawsze związana z Kłodzkiem. Już w 1337 r. pobierano z niej czynsz na rzecz szpitala w mieście. W 1354 r. istniał tu kamieniołom i piec wapienniczy. W 2. poł. XIV w. i XV w. wieś należała do rycerskiego rodu von Tschetterwangów. W 1360 r. Hannus Czeterwang (Tschetterwang) kupił tu sędziostwo obejmujące swoim zasięgiem 9 prętów gruntu. W 1366 r. Hartnung von Nymancz i Albrecht Schof zawarli umowę o Jurandowie za 20 kóp groszy. Tego samego roku został wymieniony z imienia niejaki Heinrich Hofemanne z Jurandowa. W 1379 r. wspomniany folwark obejmował już 13,5 pręta gruntów, a Heinrich Czeterwang płacił z niego 1 markę czynszu. Szybko wzrastała wartość majątku o czym świadczy fakt, iż w 1381 r. zapisał on swojej żonie Annie aż 100 marek (także z sędziostwa).

Około 1400 r. sędzia w Jurandowie był Heidreich. W tym czasie mieszkali tu chłopi pochodzenia czeskiego. W 1408 r. król Wacław IV Luksemburski nadał Hansowi Tschetterwange, piastującemu wówczas funkcję burmistrza kłodzkiego 3,5 łana w Jurandowie jako lenno razem z sędziostwem. W 1414 r. Nitczo ze Skiby sprzedał za 26 kóp groszy praskich swoje sędziostwo wspomnianemu wyżej Hansowi. Od 1420 r. część czynszu z Jurandowa pobierali kłodzcy augustianie. W 1423 r. jakaś część wsi posiadał niejaki Johann Tarnau z żoną Hedwige. W XV w. we wsi powstawały folwarki i dworki podmiejskie bogatych mieszczan kłodzkich, w pobliżu których osiedlano chłopów. W 1428 r. był tu folwark, którego 1/3 należała do Hansa Moschena, 5 lat później również 1/3 posiadał Michel Tolmeczscher. Wiadomo także, że w 1450 r. tutejszym sędziom był Preither. Posiadłości w Jurandowie musiały być spore skoro w 1469 r. Anna Pannwitz ze swojej części współfinansowała budowę kościoła farnego w Kłodzku (10 marek groszy). W 1473 r. magister Johann z Kłodzka otrzymywał z Jurandowa 4 marki czynszu rocznie. Natomiast w 1483 r. hrabia kłodzki Henryk I Podiebradowicz potwierdził kupno folwarku przez braci Hahnten i ich siostry Hedwig. W tym samym czasie swoje włości mieli tutaj również Longe Urban i Nickil Panewicz, a pieniądze pobierali jeszcze augustianie. W 1495 r. wymieniany jest sędzia Hans Scheibsky. Przez cały ten okres wieś należała do parafii św. Wacława w Kłodzku.

Z czasem coraz bardziej Jurandów zamieniał się w podmiejska osadę. W 1653 r. mieszkało tu 29 gospodarzy. Jednak największe zmiany zaszły tutaj dopiero w XVIII w, podczas gdy powstała tu wielka posiadłość magnata barona Pillatiego, który wzniósł w dolnej części wsi okazały pałac. W 1748 r. wieś należała do niego, a zamieszkiwało ją 2 kmieci, 88 zagrodników i chałupników. Potem pałac należał do hr Chamare. W 1762 r. podczas wojny prusko-austriackiej kwaterował w nim gen. Daun. W 1765 r. właścicielem majątku o wartości ok. 16 tys talarów był F. Ch. von Wrede. Mieszkało tu nadal 2 kmieci oraz 68 zagrodników i chałupników, w tym 8 rzemieślników. W 1782 r. nowym właścicielem został Ludwig Wilhelm von Schlabrendorf. Wieś liczyła 118 domów: był pałac, folwark i szkoła, a mieszkało 2 kmieci oraz 113 zagrodników i chałupników, w tym 10 rzemieślników.

W 1. poł. XIX w. właścicielem Jurandowa była hr. Charlotte von Fūrstenburg. Wieś wsławiła się tym, że 25 czerwca 1807 r. pruski komendant twierdzy kłodzkiej podpisał w pałacu kapitulację wobec Francuzów. W 1840 r. wieś liczyła 96 budynków. Była tu szkoła, warzelnia, a mieszkało w niej 18 rzemieślników i 8 handlarzy. W 1870 r. właścicielem Jurandowa byli spadkobiercy hr. von Schlabrendorfa, ale rezydował tu dzierżawca Naschke. Cały majątek obejmował 602 morgi. Koło pałacu znajdowała się gospoda.

Wieś coraz bardziej łączyła się z miastem, zwłaszcza po utracie przez Kłodzko statusu twierdzy i wzniesieniu na terenie wsi dworca kolejowego – Kłodzko Główne, którego teren został przyłączony do miasta za co właściciele Jurandowa otrzymali odszkodowanie. 

W1890 r. wieś włączono w całości do Kłodzka. Na przełomie XIX/XX w. wzniesiono tu duży zespół szpitalny koło wcześniejszego klasztoru i kaplicy sióstr Franciszkanek.

W 1925 r. w najwyższym punkcie Jurandowa powstał ze składek społecznych, z inicjatywy R. Poppe, młodzieżowy ośrodek kultury (obecnie jeden z oddziałów szpitala), przez który do 1932 r. przewinęło się ok. 32 tys osób.

Po 1945 r. Jurandów został przemianowany na Goszyce. Nazwa ta teoretycznie obowiązuje do dziś, lecz tylko w odniesieniu do trenów w pobliżu dworca kolejowego. W czasie wojny uszkodzony został pałac, który w latach 50. XX w. całkowicie rozebrano. Na terenie dzielnicy powstały nowe budynki mieszkalne, zarówno bloki jak i domy jednorodzinne. W latach 70. XX w. rozpoczęto realizację budowy obwodnicy z wiaduktem. Rozbudowano szpital i wzniesiono tez kilka nowych obiektów magazynowych i usługowych.

W lipcu 2012 r. rozpoczęto wznoszenie w dzielnicy nowego osiedla zwanego od ulicy Warty, złożonego z trzech bloków mieszkalnych, którego inwestorem jest firma Virtuvion."

Źródła tekstu i wykorzystanych zdjęć:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jurand%C3%B3w_(K%C5%82odzko)

http://www.vitruvion.pl/galeria

http://www.regess.eu/index.php/be/klodzko

http://olx.pl/oferta/osiedle-warta-klodzko-CID3-ID4KjGd.html

http://klodzko.domiporta.pl/nieruchomosci/sprzedam-mieszkanie-klodzko-warty-warty-60m2/127441272

http://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_Goszyce

źródło własne